Άρθρα σχετικά με την ψυχική υγεία, καθώς και ψυχολογικού και κοινωνιολογικού ενδιαφέροντος.
Γράφει ο ψυχολόγος Ιωάννης Αρβανιτάκης, που διατηρεί ιδιωτικό γραφείο στο Μεταξουργείο.
Στον ψυχοθεραπευτικό διάλογο, δεν είναι σπάνιο να έρχονται άνθρωποι με έντονο συναισθηματικό φορτίο για σχέσεις που τελείωσαν χωρίς «φανερό λόγο»: χωρίς προδοσία, χωρίς κακοποίηση, χωρίς συναισθηματική έλλειψη. Σχέσεις που έμοιαζαν λειτουργικές, στοργικές, γεμάτες προοπτικές. Και όμως, δεν άντεξαν. Το τέλος συνοδεύεται συχνά από τη φράση: «Ήμασταν τέλειοι, απλώς όχι ο ένας για τον άλλον».
Όταν σκεφτόμαστε το καλοκαίρι, συχνά το συνδέουμε με ξεκούραση, ήλιο, διακοπές και ανεμελιά. Κι όμως, πολλοί άνθρωποι βιώνουν το ακριβώς αντίθετο: εσωτερική αναστάτωση, κόπωση, δυσκολία στη χαλάρωση, ακόμα και συναισθήματα ματαίωσης. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Στον πυρήνα της ανθρώπινης εμπειρίας βρίσκεται η επικοινωνία – όχι απλώς ως ανταλλαγή λέξεων, αλλά ως ολόκληρο σύστημα αλληλεπιδράσεων που διαμορφώνει τις σχέσεις, τις πεποιθήσεις και την ψυχολογική πραγματικότητα.
Στον κόσμο των διαπροσωπικών σχέσεων, η ψυχολογική κακοποίηση δεν είναι πάντα ορατή ή εύκολα αναγνωρίσιμη. Ένα από τα πιο ύπουλα και επιβλαβή είδη συναισθηματικής χειραγώγησης είναι το gaslighting, ένας όρος που τα τελευταία χρόνια έχει μπει δυναμικά στο λεξιλόγιό μας και περιγράφει μια μορφή κακοποίησης όπου το θύμα οδηγείται στο να αμφισβητεί τη δική του αντίληψη της πραγματικότητας.
Στον σύγχρονο κόσμο, όπου η ταχύτητα και η πολυπλοκότητα της καθημερινότητας συχνά μας αποσυντονίζουν, ο καθορισμός στόχων και η διαμόρφωση ενός προσωπικού οράματος δεν αποτελούν πολυτέλεια — είναι ζωτική ανάγκη. Όταν κάποιος γνωρίζει προς τα πού κατευθύνεται και γιατί, καλλιεργεί μια βαθύτερη σύνδεση με τον εαυτό του και τη ζωή γενικότερα.
Ο έρωτας, ως πολυπαραγοντικό φαινόμενο, συνιστά όχι μόνο μια υποκειμενική εμπειρία, αλλά και ένα ψυχοβιολογικό συμβάν με σημαντική επίδραση στη συνολική ψυχική λειτουργία. Η σχέση του με την ψυχική υγεία είναι αμφίδρομη: επηρεάζει, αλλά και επηρεάζεται από την εσωτερική ψυχική κατάσταση του ατόμου.
Από την αυγή του πολιτισμού μέχρι σήμερα, ο άνθρωπος δεν ζει απλώς ως άτομο αλλά ως μέρος ενός συνόλου. Η συλλογικότητα και οι τελετουργίες που τη συνοδεύουν αποτελούν βασικά στοιχεία της ανθρώπινης ύπαρξης, καθώς προσφέρουν νόημα, σταθερότητα και συνοχή στην προσωπική και κοινωνική ζωή.
Αναρωτήθηκες ποτέ γιατί κάποιοι άνθρωποι επιμένουν στους στόχους τους ενώ άλλοι τα παρατούν; Η απάντηση κρύβεται στον τύπο και την ένταση του κινήτρου.
Είσαι σε αναζήτηση βαθύτερης αυτογνωσίας; Θέλεις να εξερευνήσεις τις σχέσεις σου, τα συναισθήματά σου και να έρθεις πιο κοντά στον αυθεντικό σου εαυτό;
Η συμπόνοια αποτελεί μία από τις πιο βαθιές ανθρώπινες ικανότητες: την πρόθεση να αναγνωρίσουμε τον πόνο των άλλων και να ανταποκριθούμε με φροντίδα. Δεν είναι απλώς συναίσθημα ή ηθική στάση, αλλά ένας ενεργός μηχανισμός που ενισχύει τη σύνδεση, θεραπεύει το τραύμα και μειώνει την απομόνωση.
Η απώλεια είναι κοινή σε όλους μας. Η διαχείρισή της, όμως, είναι μοναδική για τον καθένα.
Στην καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου, οι ρυθμοί ζωής είναι εξαντλητικοί. Οι υποχρεώσεις, οι στόχοι, οι κοινωνικές πιέσεις και η συνεχής συνδεσιμότητα μάς απομακρύνουν από κάτι θεμελιώδες: τη φροντίδα του εαυτού μας. Η αυτοφροντίδα δεν είναι πολυτέλεια ούτε εγωισμός — είναι ανάγκη. Και βρίσκεται στον πυρήνα της ψυχικής υγείας.
Είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε άγχος από καιρό σε καιρό, ειδικά αν η ζωή σας είναι αγχωτική. Ωστόσο, το υπερβολικό, συνεχές άγχος και η ανησυχία που είναι δύσκολο να ελεγχθούν και παρεμβαίνουν στις καθημερινές δραστηριότητες, μπορεί να είναι σημάδι γενικευμένης αγχώδους διαταραχής.
Όταν οι άνθρωποι συναντούν για πρώτη φορά την έννοια της εργασίας με το εσωτερικό παιδί, αρχικά μπορεί να τους φαίνεται λίγο παράξενη. Συχνά όμως μόλις κάποιος κατανοήσει περισσότερο την έννοια, είναι μια ιδέα που πραγματικά βρίσκει ανταπόκριση. Για μερικούς ανθρώπους, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό σημείο καμπής στην κατανόηση του ποιοι είναι και στην καλύτερη φροντίδα του εαυτού τους.
Θαυμάζουμε τους ανθεκτικούς ανθρώπους, που μπορούν να σταθούν όρθιοι μέσα σε κάθε καταιγίδα και να ανακάμψουν μετά από κάθε δυσκολία. Ενώ είναι εύκολο να φανταστούμε ότι αυτοί οι άνθρωποι διαθέτουν κάποιον έμφυτο συνδυασμό χαρακτήρα, προσωπικότητας και συμπεριφοράς, η ανθεκτικότητα είναι στην πραγματικότητα προϊόν μαθημένων δεξιοτήτων και ευκαιριών.
Σε έναν κόσμο που συχνά δίνει προτεραιότητα στην παραγωγικότητα της εργασίας έναντι της ευημερίας, η μετάβαση σε μια νοοτροπία ισορροπίας ζωής/εργασίας είναι απαραίτητη για να απολαμβάνετε μια πιο ουσιαστική, υγιή ζωή.
Ανθεκτικότητα σημαίνει ικανότητα προσαρμογής στις ατυχίες και τις αναποδιές της ζωής. Eίναι η ψυχολογική ιδιότητα που επιτρέπει σε ορισμένους ανθρώπους να πέφτουν κάτω από τις αντιξοότητες της ζωής και να επανέρχονται τουλάχιστον το ίδιο δυνατοί με πριν.
Η ψυχοθεραπεία και η συμβουλευτική είναι δύο διαφορετικές έννοιες, αλλά συχνά συγχέονται η μία με την άλλη. Και οι δύο χρησιμοποιούν ψυχολογικές μεθόδους - τεχνικές για να ανακουφίσουν προβλήματα ψυχικής υγείας. Ας δούμε συγκεκριμένα σε τι αφορούν και σε τι διαφέρουν μεταξύ τους.
Η κρίση πανικού είναι ένα ξαφνικό επεισόδιο έντονου φόβου που προκαλεί σοβαρές σωματικές αντιδράσεις, ενώ δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ή προφανής αιτία. Οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονες και να προκαλούν τρόμο στο άτομο. Όταν εμφανίζονται, μπορεί να νομίζετε ότι χάνετε τον έλεγχο, ότι παθαίνετε καρδιακή προσβολή ή ακόμη και ότι πεθαίνετε.
Η ψυχοθεραπεία είναι μια προσωπική επιλογή και, ως τέτοια, χαρακτηρίζεται ως μια διαδικασία μετατόπισης της προσοχής στα βαθύτερα επίπεδα του Εγώ. Είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας, μέσω του οποίου ο θεραπευόμενος έρχεται σε επαφή με συναισθήματα, σκέψεις, βιώματα που τον επηρεάζουν στην καθημερινότητα του, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα.
